Ku
Ki Umbara
Pédah kuring igel-igelan jeung
ceuceuleuweungan, barudak awéwé lalaki ramé aréak-éakan salusurakan, sawaréh
patingcorowok: “Mang Dipdip gélo! Mang Dipdip gélo!” Ari kolot-kolot nu
ngarégrég ti kajauhan, teu kendat garogodeg bangun nu haréraneun pisan. Malah
nu narangtungna rada dareukeut mah, kadéngé alistigfar nyarebut jenengan Alloh.
“Emh, deudeuh. Karunya teuing ngora-ngora tur
kasép, ari taeun bet kurang saeundan.” Ceuk Bi Aning nu nangtung teu jauh, bari
ngusapan dadana. Tapi kurimg teu paduli, mangsa bodo, kuring teu rék ambil
pusing: rék disarbut gélo – rék disarebut kurang saaeundan . Da kuring pribadi
mah ni’mat pisan igel-igelan jeung tetembangan téh. Padahal maranéhna ogé mun
manggih kabungah jeung kani’matan téh, réa nu sok réréngkénékan jeung
hahariringan; tapi tara disarebut gélo, komo maké disarurakan mah. Naha, naon
bédana jeung kuring, pada sarua mahluk Pangéran? Moal gana-gana kuring
igel-igelan jeung tetembangan, mun teu manggih kabungah jeung kani’matan
paparin Pangéran. Ku lantaran kitu kuring teu paduli, kuring terus-terusan
ngigel jeung ceuceuleuweungan:
Kuring lain ngaji kosar,
nya biko nya kasar,
Kuring lain ngaji dosar,
nya bodo nya sasar,
Tapi kuring ngaji gosar,
digogo bari disasar,
Ngaji rasa,
bodo!
Ngaran kuring Dipa, sok di-Dip-dip-Dip-dip. Ti
leuleutik ngaran Dipa téh. Béjana, hartina Dipa téh tai munding. Kungsi ku
kuring ditanyakeun ka Ema, basa anjeunna aya kénéh dikieuna. Kieu waleranana
téh: “Réa jelema nu ngaranna alus, upamana: Haji Sobar, tapi manéhna
barangasan: “Haji Ma’mur tapi hirupna kékéréhét: “Radén Darmawan, tapi korétna
udubillah, ka musapir ogé kolu ngusir.
Nya kitu deui aya nu nyieun perusahaan
Rikrik-Gemi, tapi nu bogana nya awuntah nya rucah. Aya nu nyieun ngaran gedong
Répéh-rapih, tapi ripuh, da usaha teu kaur ku paséa. Tah, nu matak Awak mah
dingaranan téh Dipa. Enya Dipa téh tai munding, barang kotor luyu jeung asal
manusa. Tapi muga-muga ku maké ngaran kotor téh jadi sabalikna Awak jadi jelema
beresih haté.”
Waktu umur kuring nincak ka sapuluh taun, Ema
téh pupus. Sapupusna Ema, Bapa cruk-crek baé. Éta baé nepi ka kuring bujang
téh, ngalaman tilu indung téré. Ari indung téré téa réréana mah nya kitu. Tapi
kuring teu ngaleungitkeun kana kanyaahna, kuring disakolakeun jeung
dipasantrénkeun, najan ukur tamat sakola dasar jeung khatam Kur’an.
Waktu kuring “disapih” ku Bapa jeung indung
téré, kuring teu boga naon-naon, lungah-lingeuh teu puguh gawé. Rék tani teu
boga sawah, rék dagang teu boga modal. Hirup di lembur asa sundul, dunya asa
jadi heureut. Beng kuring indit milu jeung batur usaha ka peuntas, ka Jambi.
Tapi najan cenah di Jambi téh réa duit, ari keur jelema bodo cara kuring mah di
mana-mana ogé sarua baé. Éta baé dagang és genep bulan téh ukur boga
saongkoseun balik ka lembur.
Hiji mangsa kuring ditéang ku Mang Haji paman
kuring adina Bapa. Anjeunna nganaséhatan, kieu pokna téh: “Diténjokeunana ku Emang,
Ujang téh bangun teu maju-maju. Maksud téh tina kahirupan, di dieu susah, di
peuntas ogé susah. Kieu ayeuna mah, turutkeun omongan Emang. Ti ayeuna Ujang
kudu ngisat diri. Ujang geura meresihan awak. Muga-muga Allah maparin
pijalaneun Ujang mulya.”
“Kumaha carana, Mang? Hoyong ti kapengker abdi
téh.”
“Sukur atuh ari aya karep sorangan mah, leuwih
utama. Kieu carana, sakumaha anu dilakonan ku Emang, basa Emang keur prihatin
kawas Ujang ayeuna. Mimiti salila opat puluh poé Ujang kudu mutih, hartina teu meunang
ngadahar naon-naon, iwal ti cai hérang jeung sangu. Ari sanguna méméh didahar
téh tinyuh heula ku cai. Tamat éta, geura mandi unggal tengah peuting di balong
sarta maju ka hareup. Hartina peuting kahiji di balong nu pangdeukeutna,
peuting kadua maju di nu ditueunana deui, jeung saterusna. Beuki jauh,
beuki jauh, nepi ka opat puluh peuting. Omat ulah kapanggih ku jelema.
Sanggeus tamat sarta teu aya halangan
naon-naon, Ujang kudu nutup manéh di kamar, ulah kaluar-luar sarta kudu mati
geni teu meunang dahar teu meunang nginum, saminggu lilana. Mun anu sakitu
henteu batal, insya Allah sagala pamaksudan Ujang baris dikabul.” Tuluy Mang
Haji téh miwarang nyatetkeun babacaan-babacaanana., sarta kudu diapalkeun.
Poé isukna ogé kuring geus prung ngalakonan papagah
Emang. Malah matuh ogé henteu di Bapa, tapi di bumi anjeunna. Nu kahiji nya éta
mutih opat puluh poé téa, berekah teu aya halangan harungan nanaon, tamat. Nya
kitu deui nu kadua, mandi unggal peuting di unggal balong téh, teu kungsi
panggih jeung jelema, kari anu beuratna nya éta ngaringkeb manéh di kamar bari
mati geni. Sapeuting, dua, tilu, nepi ka peuting kalima mah, ripuh pisan. Panas
bayeungyang, peujit asa dirérab, keselna lain lumayan, sapeuting téh ngan
henteu asa sapuluh taun mah. Titingalan rupa-rupa, pikasieuneun, pikaseurieun,
pikarujiteun, jeung rupa-rupa deui.
Tah dina peuting kagenep, rupana mah tanaga
jeung napsu téh geus béak, awak tiis teu panas teu hareudang, teu halabhab teu
lapar, haté manteng ka Nu Hiji. Titingalan nu teu paruguh teu aya deui, langit
pinuh ku béntang nu tingkariceup,cahyana aya nu héjo, aya nu konéng emas,
kayas, bungur, jeung bodas malati; tingsirorot maruragan kana sirah, tiis
ni’mat teu aya babandinganana. Peuting katujuh, awak geus teu bisa walakaya,
haté pasrah ka Nu Kagungan. Jempling, teu aya nu kadéngé, teu aya nu karasa,
tiis dingin paripurna, suwung, nu aya ngan ka-Akbaran Nu Maha Kawasa…
Katingal leungeun Mang Haji ngarampa dada
kuring, tuluy tonggong leungeunna diantelkeun kana liang irung kuring. Lalaunan
awak kuring ngangkat, pung ngapung beuki lila beuki muluk. Mang Haji katingalna
beuki leutik, nepi ka lesna pisan.
Bus kuring ka karaton sigrong. Gulang-gulang
nu ngajaga kabéh maréré hormat. Kuring leumpang di tengah-tengah barisan mojang
gareulis, anu teu eureun-eureun ngalawuran kembang malati ka kuring bari rampak
ngarawih, sorana halimpu angin-anginan:
Kuring lain ngaji kosar,
nya biko nya kasar,
Kuring lain ngaji dosar,
nya bodo nya sasar,
Tapi kuring ngaji gosar,
digogo bari disasar,
Ngaji rasa,
bodo!
Burudul para gegedén nu mapag, kuring
dideuheuskeun ka nu boga karaton. Pameget anu linggih dina korsi gading éstu
matak sérab ningalna. Lain baé panganggona anu hurung hérang sarwa héjo, tapi
pameunteuna hurung mancur pinuh ku wibawa jeung komara. Anjeunna ngahiap-hiap,
miwarang kuring ngadeuheusan. Kuring didiukkeun milu hémpak jeung gegedén anu
caralik di handap di payuneunana. Breng istri-istri téh rampak ngarawih.
Pok-pokanana persis saperti anu dikarawihkeun ku mojang-mojang tadi.
Jep nu ngarawih, jung Raja ngadeg, tuluy
lungsur nyampeurkeun ka kuring. Ceg pananganana duanana nyepeng kana sirah,
bari deku anjeunna niupan embun-embunan. Tuluy sasauran ditompokeun kana ceuli:
“Muga hidep sing jadi jelema soléh. Keun ku
Éyang diaping-dijaring.”
Ari nyah beunta, kuring pohara kagétna, da
geuning keur pada ngariung-riung. Kadéngé hawar-hawar Bapa kuring nyarita ka
Mang Haji, “Lain atuh Ki Haji, kumaha mun urang inuman citajén baé sugan budak
téh?”
“Ulah Ka, kapalang, kapan ngan sababaraha jam
deui baé. Moal, moal nanaon.”
“Enya, kapan geus sakitu ripuhna. Malah kapan
tadi mah sugan téh geus tuluy. Bisi kumaonam Kaka mah, sieun katempuhan ku
indungna.”
Ngadéngé kasauran Bapa kitu, kuring maksakeun
imut. Atuda kapan Ema téh geus lila taya dikieuna.
Tapi Mang Haji keukeuh teu mikeun. Najan
mikeun ogé, kuring nu moal daék, atuda ceuk kuring gé tadi ayeuna kuring téh
geus teu ngarasa halabhab teu ngarasa lapar, teu boga-boga acan parasaan. Komo
maké aya kahayang mah.
Gelendung Magrib, kawas nu papaheula pada
hayang ngahuapan citajén ka kuring. Mang Haji nadahkeun panangan ka luhur, bari
ngucap Alhamdulillah.
Saminggu ti harita, kuring geus jagjag
waringkas deui sakumaha sasari. Saminggu deui ti dinya, ka kuring aya nu ngajak
nganemer ka Jambi. Beng kuring indit deui ka Jambi ngadua-kalian. Ku nu boga
duit pohara kuring dipercayana. Kauntungan kawas nu dikedukkeun baé. Sataun
borongan téh kakara anggeus. Kuring balik ka lembur téh rébo ku babawaan.
Barang sipat nyamu, wol mah wol. Aya lima koperna. Barang-barang emas
perhiasan, aya dua kilona. Duit ngan teu pinuh baé sakoper.
Tepi ka lembur, ngendék popoéan, kuring kawin.
Kabéh babawaan dipasrahkeun ka pamajikan., sanggeus misahkeun keur Bapa jeung
Mang Haji, itung-itung pamulang tamba kana kahadéanana. Malah indung téré ogé
disalinan ku perhiasan-perhiasan. Pohara aratoheunana. Pamajikan téh koloteun,
maké meuli imah sawah, meuli balong ogé, aya tiluna, komo domba mah mani
gereyek.
Hiji mangsa karék pisan awéh salam tas salat
Subuh, aya sora kana ceuli mani atra pisan: “Hidep téh lain rék jadi jalma
soléh téa?”
“Sumuhun.”
“Rék ti iraha ngamimitian?”
“Raraosan mah parantos.”
“Enya rarasaan wungkul. Ti poé ieu, nya!”
“Mangga”
“Bedahkeun balong nu di girang. Pilihan laukna
nu galedé, tuluy bawa ka pasar. Nitah mawana ka nu séjén, buruhan baé sing
peryoga.”
“Mangga.”
“Sasauran sareng saha, Akang?” ceuk pamajikan
nu geus nangtung di panto musolah.
“Ah, teu nyarita jeung sasaha!”
“Geuning…?”
“Geus tong réa cacarita awéwé mah. Anggur
sadiakeun cikopi. Akang rék ka sawah.”
Sanggeus dangdan jeung réngsé ngopi, kencling
kuring ka balong, der ngabedahkeun dibantuan ku barudak tatangga anu
disampeuran sapanjang jalan. Pamajikan mah teu nyahoeun kuring ngabedahkeun
téh. Laukna diakut dina karamba ka pasar aya tilu tanggunganana. Nepi ka
pasar, ceuk nu nelepon kana ceuli téh kudu dibagikeun ka nu teu baroga jeung ka
tukang baramaén.
Nya dibagikeun, aya nu dua aya nu tilu, pohara
aratoheunana. Narampanana ogé réréana bari ngadarégdég, tayohna bawaning ku
atoh. Kacipta ku haté mana teuing nari’mateunana engké ngadalaharna, atuda
meureun saumur-umur kakara rék ngadahar lauk pungkil. Haté kuring jadi kebek ku
kabungah jeung kani’matan, lantaran geus bisa méré kabungah jeung kani’matan ka
sasama kaula. Nepi ka éta rasa téh ku kuring teu katahan deui, réngkénék kuring
igel-igelan jeung ceuceuleuweungan.
Kuring lain ngaji kosar,
nya biko nya kasar,
Kuring lain ngaji dosar,
nya bodo nya sasar,
Tapi kuring ngaji gosar,
digogo bari disasar,
Ngaji rasa,
bodo!
Jelema sapasar kabéh ngadeugdeug, barudakna
pating corowok: “Mang Dipdip gélo! Mang Dipdip gélo!” Tapi kuring teu paduli,
sungut-sungutna ieuh.
Isukna, der deui balong nu tengah dibedahkeun.
Laukna, nya kitu dibagikeun deui. Ni’mat rarasaan téh, réngkénék deui kuring
igel-igelan bari ceuceuleuweungan cara kamari. Barudak ngéak-ngéak jeung
nyurakan beuki réa ti kamari, tapi nu aratoheun ogé, aratoh baris dalahar jeung
lauk pungkil.
“Ku naon balong téh, bet laukna dibagikeun?
Kapan éta téh meunang meulian burayakna ogé?” ceuk pamajikan bangun keuheuleun
naker.
“Na, balong saha kituh?”
“Kapan balong urang.”
“Ceuk saha, hah balong urang?” Bari ngomong
kitu téh ngan gampleng-gampleng baé pamajikan ditampilingan. “Bisi teu nyaho,
éta téh balong titipan Pangéran., nya kitu deui eusina. Urang mah darma
katitipan.”
Naringal kuring nampilingan pamajikan,
tatangga-tatangga paring jarerit sing éling sing éling. Breg ngarogrog.
Tapi nu ditampilinganana mah teu naha- teu
néhé, ditanya naon nu nyeri ogé ku tatangga, kalah ku rungah-ringeuh.
“Baruk naon nu nyeri?” Nyeri ku naha>”
“Rék naon arandika ka dieu?” ceuk kuring
morongos ka nu araya, bari dipelong beungeutna saurang-saurang.
“Pamajikan-pamajikan kuring…!”
“Iiih, abong-abong nu burung,” témbalna bari
tinglaléos ngajarauhan.
Réngkénék kuring igel-igelan bari
ceuceuleuweungan, haté ni’mat ku geus bisa ngawarah pamajikan nu geus wani-wani
aku-angga kana barang-barang titipan Pangéran.
Tah kajadian harita nu ku kuring dicaritakeun
dina awal ieu carita téh.
Keur ni’mat-ni’matna motah, aya telepon kana
ceuli: “Tuh barudak nu ingkud-ingkudan parieuskeun sukuna nu cacad téh!”
Kabireungeuh ti kajauhan Si Odon anak tatangga budak lalaki umur welasan
taun, ingkud-ingudan ka lebah dieu. Meureun di dituna mah rék milu
jeung babaturanana ngaréak-réak kuring. Sakanyaho, Si Odon téh geus tanpadaksa
ti leuleutik, dampal sukuna anu katuhu teu bisa napak kana taneuh, tapi
nyangigir nyanghareup ka jero. Atuh ari leumpang téh nya pengkéh nya
ingkud-ingkudan, da nincakna suku nu katuhu mah lain ku dampalna téa, tapi ku
gigirna.
Bari terus igel-igelan jeung tetembangan,
kuring ngadeukeutan gumplukan barudak. Geus deukeut pisan, buriak barudak téh
lalumpatan bari salusurakan. Ku lantaran Si Odon mah teu bisa lumpat tarik,
atuh ceg baé pundukna ku kuring ditéwak. Manéhna teterejelan bari jejeritan.
Kolot-kolot anu tadi narangtung baé di kajauhan, ayeuna ngambreg
nyalampeurkeun, tingcorowok nitah ngalésorkeun Si Odon. Persis waktu maranéhna
daratang ka hareupeun kuring, nu paparahna mah rék narulungan, dampal suku Si
Odon ku kuring diparieuskeun, satakerna. Lain ukur ngaderekdek, tapi sorana
pating beletok, sada tulang potong. Atuh jelema-jelema anu ngadeugdeug téh
pohara rareuwaseunana, malah réa nu tingjarerit. Anéhna, Si Odonna mah anu tadi
teterejelan jeung tilung-tulungan ogé, kalah ka cicing, bangun teu
nyeri-nyerieun sukuna diparieuskeun nepi ka ngabeletok téh.
Ajaib, kuring ogé da ngarasa anéh, sanggeus Si
Odon ku kuring dilésotkeun, manéhna lumpat cara nu séjén. Sukuna nu tanpadaksa
téh, ngadak-ngadak cageur teu béda jeung sukuna nu kénca, teu béda jeung suku
urang.
Naringal suku Si Odon jadi cageur téh, nu
araya di dinya euweuh nu lémék sungutna marolongo nangtang laleur. Ari kuring
tuluy igel-igelan jeung ceuceuleuweungan deui, atuda haté ni’mat ku geus bisa nyageurkeun
budak anu tanpadaksa, anu saumurna jadi pamoyokan babaturanana.
Isukna waktu manceran, kencling kuring indit
ka pasar, da aya telepon kana ceuli ngabéjaan harita pisan kudu lalajo nu
balanja. Datang téh ka pasar, nénjo nu keur oray-orayan ngantri béas. Awéwé
lalaki, di antarana réa aki-aki-nini-nini jeung barudak, mangkaning di nu panas
nongtoréng. Jorojoy haté karunya. Buru-buru kuring asup ka toko béas langganan,
trét nyieun bon dua kintaleun, mayarna kumaha pamajikan. Tara sok teu percayaeun,
da nyahoeun kuring réa duit bawa ti Jambi.
Nu keur alantri ku kuring dicalukan, leut
ngabrul nyampeurkeun. Béas nu dua kintal téh ku kuring dibagikeun, aya nu tilu
léter, aya nu opat léter. Henteu meuli, gratis. Ngan sajongjongan geus amrin.
Ningal maranéhna aratoheun, atra kagambar dina beungeut-beungeutna anu sarepa,
haté kuring pohara ni’matna.Réngkénék kuring igel-igelan bari ceuceuleuweungan.
Anu tadi dibaréré béas ogé, komo barudakna, bari naranggeuy boboko béas téh
milu nyarurakan jeung maroyokan: “Mang Dipdip gélo! Mang Dipdip gélo.
Datang ka imah pamajikan nganaha-naha, saha
cenah ngebon béas réa-réa teuing, keur naon. Teu dijawab ieuh, malah kuring
malik nanya: “Kumaha geus dibayar?”
“Parantos,” walonna.
“Ku duit saha?”
“Ku artos…titipan Pangéran.”
Réngkénék kuring igel-igelan, da ni’mat atuh
ngadéngé jawab pamajikan anu sakitu simpatikna.
Ngéng telepon kana ceuli, kudu indit ka
tatangga désa, nepungan Ki Jaya, nanyakeun imahna téh imah saha. Ki Jaya téh
jelema beunghar jeung pamingpin. Malah beunghar téh, nyieun gedong sagala
sanggeus manéhna jadi pamingpin, da saméméhna mah jelema kokoro nyoso. Kencling
kuring nepungan. Sanggeus pahareup-hareup, pok kuring nanya:
“Ieu téh bumi saha, Ka?”
“Naha kitu?” jawabna morongos.
“Ah, hayang terang baé.”
Imah déwék!”
Ngéng deui telepon: “Jelemana mah tong
dinanaon, imahna baé duruk!”
Kuring ngaléos bari teu pemisi-permisi acan.
Kadéngé Ka Jaya gegelendeng: “Abong-abong nu gélo…”
Balik deui kuring ngajingjing minyak tanah
sakaléng meunang ngebon ti Si Bopéng. Bur-bur minyak ku kuring
diséblok-séblokkeun kana imah Ki Jaya, méméh nu bogana jeung
tatangga-tatanggana bisa ngahalangan, geus gur mantén ku kuring disundut.
Seuneu ngabela-bela….Réngkénék kuring igel-igelan, teuing da rarasaan téh
ni’mat téh. Jelema-jelema jeung Ki Jaya, lain ribut mareuman seuneu, tapi kalah
ka ngaraponan kuring. Atuh gedong jeung eusina téh ledis jadi lebu.
Kana awak mimiti bak-buk-bek nu nonjok, nu
neunggeul, malah aya nu ku batu sagala. Tapi teuing bet teu karasa nyeri. “Ulah
ngalawan! Turutkeun baé kana kahayang maranéhna,” ceuk telepon kana ceuli téh.
Reketek-reketek kuring diborogod, leungeun dibakeukeung ditalian kana tangkal
buah, suku dibeungkeut dicangcang kana tangkal jambu, bari hantem pada
neunggeulan. Kuring peureum bari ngahénén, rarasaan pohara ni’matna.
Nyah beunta, katingal aya pulisi tiluan,
tukangeunana jelema-jelema anu tadi ngaraponan mani ngarégrég.
“Udaran panyangcangna, tuluy gotong asupkeun
kana jip!” salasaurang pulisi ti nu tiluan maréntah ka nu araya di dinya.
“Lawan!” ceuk telepon téh kana ceuli kuring.
Kuring usik, brét-brét tambang-tambang nu
nalian téh paregat sorangan. Pulisi jeung nu araya kabéh arolohok, areungeuheun
sotéh sanggeus ku kuring ditangtang. Breg maranéhanana rampak maju, ngangseg
ngoroyok. Sebrut kuring narajang, ngamuk nguwak-ngawik. Nu disépak ngajengkang,
nu ditajong ngajolopong, nu dijejek ngajehjer.
…Batu jeung paneunggeul bak-bik-bek kana awak
jeung kana sirah, tapi taya nu karasa nyeri. Ningal kitu jelema-jelema réa nu
mimiti nungtutan lalumpatan, tapi ku kuring terus dibeledig diubrak-abrik. Dor!
Dor! Pulisi ngabekaskeun péstolna, tapi taya nu keuna. Némbak ka luhur meureun
nyingsieunan. Ayeuna jelema-jelema birat, malah pulisi-pulisi ogé ngalacir.
Kadéngé jipna ngagerung, baralik kawasna mah… Kuring balik ka lembur bari
igel-igelan jeung ceuceuleuweungan.
Isukna janari kénéh, kuring gé can
hudang-hudang acan geus aya nu pupuntenan. Nyah kuring beunta, ngéng telepon
kana ceuli: “Turutkeun kahayang tamu téh, da ieu mah pamingpin bener.”
Teu mandi-mandi acan, ukur sibeungeut,
buru-buru kuring nepungan tamu téa ka hareup. Kasampak téh Bapa Bupati geus
calik. Dicalikkeun ku pamajikan tayohna mah.
“Cageur Mang Dipa téh?” Saur bari ngasongkeun
pananganana ngajak sasalaman.
“Pangésto, nun,” témbal kuring bari munjungan.
“Tadina mah kuring ka dieu téh rék engké
pabeubeurang, tapi lantaran ngadadak aya interlokal jam tujuh kudu ka Jakarta,
nya maksakeun ayeuna subuh-subuh. Ku kuring gé kapikir, tangtu baris
ngabarubahkeunana ka Mang Dipa téh, tapi, kumaha da kapaksa téa.
“Teu sawios, malah nuhun baé nu aya kanggo
abdi mah, Bapa parantos rurumpaheun ka rorompok butut.”
“Malah ti baréto aya maksud nepungan téh, basa
Mang Dipa kakara datang ti Jambi, rék ménta oléh-oléh béjana rada mucekil usaha
téh?”
“Kaleresan baé abdi téh dipercanten katitipan
dunya ku Pangéran. Teu bénten sareng Bapa., kaleresan ku Alloh swt, dipercanten
katitipan pangkat.”
Bapa Bupati ngahuleng bari unggut-unggutan.
Tuluy neuteup seukeut pisan ka kuring, tapi bari teu lémék.
Ayeuna kuring nu réa nyarita, nyaritakeun
pangalaman babakuna mah.
Dina tungtung obrolan, Bapa Bupati ngajak
kuring sangkan daék dibawa ka dayeuh. Ku lantaran cék telepon ogé kudu nurut
kana kapalayna, nya kuring daék milu. Sihoréng anjeunna téh dikawal ku pulisi
anu samagréng, satilu-tilu, ngadaragoan dina jip. Caritana dius kuring milu ka
dayeuh. Nepi ka dayeuh, kuring diasupkeun kana sél paranti nutup nu gélo.
“Poé kaopat kuring ditahan, kira-kira pecat
sawed… ngéng baé aya telepon kana ceuli: “Geura balik, pamajikan mamataeun!”
“Enya, kumaha kaluarna, da sél disosi pageuh,
jeungna mun bisa kaluar ogé tina ieu sél, moal bisa kaluar ka jalan, nu jaraga
sakitu ngarégrégna.”
“Hayang henteu balik?”
“Puguh hayang mah.”
”Sok atuh meungpeung
isuk kénéh.”
Jung kuring nangtung, ceg kana panto sél
digujrag-gujrag, bray muka. Tuluy kaluar, nu jaraga bangun api lain pisan.
Datang kana panto kaluar, golotrak anu ngajaga panto téh mangmukakeun, léos
kuring ka jalan. Clak kana oplét nu kabeneran keur nurunkeun panumpang saurang.
Datang ka imah. Pamajikan nyarita tas mayar
parurugi ka Ki Jya, nu imahna diduruk téa. Teu dijawab ieuh, da kitu alusna.
Kabeneran harita téh poé Jumaah. Jelema-jelema
anu rék Juma’ahan geus mimiti ngaleut. Réngkénék kuring igel-igelan bari ceuceuleuweungan,
ngadatangan jelema-jelema nu teu arindit ka Masjid. Nu katéwak,
gampleng-gampleng diteunggeulan, nu séjénna birat lalumpatan arindit ka masigit
jumaahan. Unggal poé Jumaah kuring sok ngeleyeng baé, mapayan imah-imah, bisi
aya nu teu jumaahan. Nu teu boga samping jeung kerepus, ku kuring
dipangmeulikeun. Mun kabéh jelema-jelema sadésa awéwé lalaki kolot budak geus
arindit ka masigit, haté ngarasa pohara ni’matna…réngkénék kuring igel-igelan
bari tétémbangan:
Kuring lain ngaji kosar,
nya biko nya kasar,
Kuring lain ngaji dosar,
nya bodo nya sasar,
Tapi kuring ngaji gosar,
digogo bari disasar,
Ngaji rasa,
bodo!
Tina Sawidak Carita Pondok
