“Sakadang Kuya!” Sakadang Monyét ngageroan.
“Kuk!” Témbal Sakadang Kuya.
“Sakadang Kuya!”
“Kuk!”
Sakadang Monyét nyampeurkeun ka Sakadang Kuya.
“Keur naon Sakadang Kuya?”
“Ah keur kieu wé, keur moyan.”
“Ti batan cicing kitu mah mending ngala cabé,
yu!”
“Di mana?”
“Di kebon Patani, mangka cabéna geus
bareureum.”
“Embung, ah. Sakadang monyét mah sok gandéng.”
“Moal, moal gandéng ayeuna mah.”
“Nyaan moal gandéng?”
“Moal, nyaan moal gandéng.”
“Hayu atuh ari moal gandéng mah.”
Bring atuh Sakadang Monyét jeung Sakadang Kuya
téh indit ka kebon patani. Barang tepi ka kebon, katémbong cabé pelak patani
geus arasak mani bareureum euceuy. Sup duanana ka kebon. Sakadang Kuya moncor
kana pager, ari Sakadang Monyét ngaluncatan pager. Terus baé ngaralaan cabé,
didalahar di dinya kénéh.
Sakadang Kuya mani seuhah-seuhah baé ladaeun.
Kitu deui sakadang monyét. Keur kitu, ana gorowok téh Sakadang Monyét
ngagorowok.
“Seuhah lata-lata!”
Maksudna mah “seuhah lada-lada”.
“Ssst, Sakadang Monyét, ulah gandéng atuh!”
Sakadang Monyét henteu ngawaro.
“Seuhah lata-lata!”
“Sakadang Monyét! Bisi kadéngéeun ku Bapa
Tani.”
Tapi Sakadang Monyét api-api teu ngadéngé.
Gorowok deui baé.
“Seuhah lata-lata!”
Kahariwang Sakadang Kuya kabuktian. Sora
Sakadang Monyét anu tarik kadéngéeun ku Bapa Tani ti imahna, anu teu jauh ti
kebonna. Bapa Tani gura-giru lumpat ka kebon. Barang nepi ka kebon, katémbong
aya monyét jeung kuya keur ngaweswes bari seuhah ngadaharan cabé.
“Beunang siah nu sok malingan cabé téh!” Bapa
Tani ngagorowok bari lumpat muru ka nu keur ngahakanan cabé.
Ngadéngé aya nu ngagebah, gajleng baé Sakadang
Monyét ngejat, térékél kana tangkal kai.
“Sakadang Monyét, dagoan!” Sakadang Kuya
ngagorowok ménta tulung. Tapi Sakadang Monyét teu maliré, teu ngalieuk-ngalieuk
acan, terus lumpat gagalacangan dina tangkal kai. Ari Sakadang Kuya, puguh da
teu bisa lumpat, leumpang ngadédod baé. Kerewek baé ditéwak ku Bapa Tani.
“Beunang ayeuna mah nu sok malingan cabé aing
téh. Ku aing dipeuncit!” Ceuk Bapa Tani.
Kuya dibawa ka imahna, tuluy dikurungan ku
kurung hayam. Angkanan Pa Tani, isukan kuya rék dipeuncit.
Peutingna, sakadang Monyét rerencepan
ngadeukeutan Sakadang Kuya, nu keur cendekul dina jero kurung.
“Ssst, Sakadang Kuya, keur naon?” Sakadang
Monyét nanya.
“Éh, geuning Sakadang Monyét, Puguh kuring téh
keur ngararasakeun kabungah.”
“Kabungah naon Sakadang Kuya?”
“Nya éta, kuring téh rék dikawinkeun ka anak
Bapa Tani.”
“Dikawinkeun ka anak Bapa Tani?”
“Enya.”
”Nu bener Sakadang Kuya?”
“Piraku atuh kuring ngabohong ka sobat.”
“Ngadéngé omongan Sakadang Kuya kitu, Sakadang
Monyét ngahuleng sajongjongan.
“Kieu, Sakadang Kuya, kumaha lamun urang
tukeur tempat?” ceuk Sakadang Monyét.
“Tukeur tempat kumaha?”
“Enya tukeur tempat. Sakadang kuya kaluar,
kajeun kuring atuh cicing di jero kurung.”
“Ah, embung.”
“Kuring mah karunya wé ka Sakadang Kuya,
sapeupeuting dikurungan.”
“Atuh meureun moal jadi dikawinkeun ka anak
Bapa Tani téh.”
Sakadang monyet keukeuh maksa, supaya tukeur
tempat. Antukna sakadang kuya téh éléh déét.
“Heug baé tukeur tempat, tapi aya saratna,”
ceuk Sakadang Kuya.
“Naon saratna?”
“Saratna mah gampang. Saméméh anjeun asup kana
kurung, kuring kudu di alungkeun heula ka leuwi.”
“Enya, énténg atuh kitu mah.”
Heunteu talangké, Sakadang Monyét ngaluarkeun
Sakadang Kuya tina kurung hayam, tuluy dibawa kasisi leuwi. Lung baé Sakadang
Kuya téh dialungkeun ka leuwi. Sakadang Monyét buru-buru balik deui ka imah
Bapa Tani. Sup baé ngurungan manéh ku kurung hayam. Ngadedempés ngadago-dago
beurang, hayang geura buru-buru dikawinkeun ka anak Bapa Tani.
Kocapkeun isukna.
“Manéhna, ka mana bedog téh? Urang asah,” ceuk
Bapa Tani ka pamajikanana.
“Rék naon Bapana isuk-isuk geus ngasah bedog?”
“Itu urang meuncit kuya di pipir.”
Paguneman Bapa Tani jeung pamajikanana téh
kadéngéeun ku Sakadang Monyét. Manéhna ngagebeg. Lakadalah, geuning aing téh
rék dipeuncit, lain rék dikawinkeun jeung anak Bapa Tani. Rék kabur, geus
kagok. Kaburu aya anak Bapa Tani nyampeurkeun. Gancang baé atuh Sakadang
Monyét téh papaéhan, ngabugigag kawas bangké.
Barang srog ka dinya, anak Bapa Tani gegeroan
ka bapana.
“Bapa! Bapa!”
“Aya naon, Nyai?”
“Ieu geuning nu dina kurung téh lain kuya.”
“Naon Nyai?”
“Monyét, jeung siga nu geus paéh deuih!”
Bapa Tani nu keur ngasah bedog cengkat, tuluy
nyampeurkeun ka anakna. Enya baé geuning dina kurung téh aya monyét ngabugigag,
lain kuya nu kamari. Kurung dibukakeun, monyét dialak-ilik.
“Naha bet jadi monyét? Jeung paéh deuih.”
“Enya, éta mani geus jeger kitu,” ceuk
pamajikanana mairan.
Monyét téh dicokot ku Bapa Tani, lung baé
dialungkeun jauh pisan. Barang gubrag kana taneuh, koréjat monyét téh hudang,
berebet lumpat, kalacat baé naék kana tangkal kai.
(Tina Pangajaran Sastra Sunda,
Karya Drs. Budi Rahayu Tamsah, spk.)
Tidak ada komentar:
Posting Komentar