Jelema Sabenerna

Aya hiji jelema teuing ku malarat. Cek babasan téa mah nyatu soré henteu isuk. Kahirupanana tina ngala kai. Ku walurat-waluratna, parabot usahana ogé ngan baliung baé sahiji. Dina hiji poé manéhna nuar kai di jero leuweung, sisi talaga nu jero pisan, caina ngajumbleng pikakeueungeun. Dasar tariking cilaka, barang baliungna diheumbatkeun kana tangkal kai téa, polonyon baé locot tina perahna, kecemplung ragrag kana talaga. Manéhna rampohpoy bawaning ku handeueul. Brek diuk bari ngahuleng semu bingung, mencrong kana lebah muragna baliung téa. Rék diteuleuman, lain teuleum-teuleumaneun, kawantu talaga sakitu jerona. Curudcud cipanonna bijil, ku tina teu kuat nahan kasedih. Sabot keur kitu, teu kanyahoan jebul baé aya aki-aki nyampeurkeun. Janggotna bodas ngeplak kawas kapas, pipina kemong, sarta kulitna beresih. Aki-aki téh pok nanya, “Ku naon manéh bet ceurik, kawas anu susah-susah teuing?” Barabat ku tukang ngala kai dicaritakeun satarabasna yén manéhna keur sedih lantaran baliungna murag kana talaga, mangkaning teu boga deui parabot séjénna. Ceuk aki-aki, “Sing sabar tawekal baé atuh, ulah aral ku sakitu. Pamali! Keun ku aki dipangneuleumankeun!”Sanggeus ngomong kitu aki-aki téh tuluy ancrub, lep teuleum. Teu lila ronghéap deui hanjat bari ngajingjing baliung pérak. Tuluy diasongkeun ka tukang ngala kai, bari ngomong, “Ieu baliung Ujang téh?” Walon tukang ngala kai, “Euleuh geuning ieu mah baliung pérak! Sanés Aki, nu kuring mah sanés ieu. Éta mah duka baliung saha. Moal enya jelema malarat gaduh baliung pérak!”
Ku aki-aki teu dijawab, anggur lep teuleum deui. Si Aki mucunghul deui baringacungkeun baliung emas. “Sanés, Aki! Éta mah sanés baliung nu kuring. Duka nu saha.” Aki-aki téh lep deui teuleum cara tadi. Ngendék sajongjongan geus pucunghul deui bari ngacungkeun baliung biasa, rompang-rompang acan.“Ieu kitu baliung Ujang mah?” “Leres éta, Aki!” Ceuk tukang ngala kai téh. Leungeunna ngadégdég bari nampanan baliung rompang, bakating ku atoh.“Nuhun Aki, nuhun parantos mangneuleumankeun talaga nepi ka baliung kuring kapimilik deui. Aki téh sasat parantos numbu umur kuring. Naon atuh pamulang tarima kuring ka aki? Da puguh kuring mah apan sakieu buktina. Muga-muga baé Gusti Alloh ngaganjar kana kasaéan Aki!” Walon aki-aki, “Aki bungah nu taya hinggana ngadéngé omongan Ujang bieu. Ari mungguh Aki mah leuwih bungah narimakeun ku basa nu utama, tinimbang dipulang ku dunya barana. Ieu baliung pérak jeung emas kop méré, ganjaran keur jelema anu sabenerna, anu suci bersih, cadu ngaku barang batur, tara ngagasab banda nu lian. Jeung éta téh pikeun tanda yén Aki bungah duméh geus bisa nulungan papada kaula.” Sajongjongan mah tukang ngala kai téh teu wanieun nampanan, olohok baé kawas nu kasima, ku tina atoh-atohna. Lila-lila baliung emas jeung pérak téh ditampanan bari ngadégdég. Segruk ceurik bari nyuuh ku gedé-gedéna kabungah.Barang manéhna cengkat rék nganuhunkeun kadua kalian, aki-aki téh geus euweuh mantén, geus leungit tanpa lebih ilang tanpa karana.

(Tina “Dongeng-dongeng Nini”, karya Ki Umbara)